Mô hình lúa – rươi của RUECO: Canh tác thuận tự nhiên, nhân đôi giá trị kinh tế

Mô hình lúa – rươi của RUECO là hướng canh tác thuận tự nhiên, tận dụng đặc tính của rươi và lúa để tạo nên sản phẩm sạch, chất lượng, đồng thời mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân.

Canh tác thuận tự nhiên: Trên trồng lúa, dưới nuôi rươi

Tại xã Tứ Kỳ, Hải Dương, những thửa ruộng canh tác kết hợp giữa lúa và rươi đang trở thành mô hình tiêu biểu cho hướng nông nghiệp thuận tự nhiên mà RUECO kiên định theo đuổi.

Khác với đồng ruộng thông thường, người nông dân canh tác hai vụ lúa mỗi năm, ở ruộng rươi chỉ trồng một vụ lúa duy nhất từ tháng 1 đến tháng 6. Phần thời gian còn lại của năm, đất được để nghỉ, dành cho rươi sinh sản và phát triển tự nhiên trong mùa thu hoạch kéo dài từ tháng 9 đến tháng 11.

Cây lúa giúp làm mát chân ruộng, giữ độ ẩm và điều hòa môi trường sống để rươi sinh trưởng. Ngược lại, rươi giúp làm tơi đất, bổ sung nguồn mùn hữu cơ tự nhiên. 

Lúa và rươi cùng tồn tại, hỗ trợ lẫn nhau trong một chu trình khép kín.

Bắt đầu từ hành trình đi tìm giống gạo sạch

Ý tưởng mô hình lúa – rươi bắt đầu từ hành trình tìm kiếm những giống gạo tốt cho sức khỏe của chị Oanh, founder RUECO.

Từ nhu cầu gạo sạch phù hợp với người tiểu đường hoặc đang điều trị bệnh, chị Oanh đã đi khắp nơi để tìm giống lúa phù hợp. Trong quá trình đó, chị vô tình phát hiện những cánh đồng rươi, nơi có điều kiện tự nhiên lý tưởng để trồng lúa mà không cần hóa chất.

Nhận thấy sự tương hỗ giữa lúa và rươi, chị cùng đội ngũ RUECO đã nghiên cứu, thử nghiệm và phát triển mô hình, hướng đến sản phẩm “ngon thật chất” – vừa tốt cho đất, vừa tốt cho người.

Chọn giống lúa thích ứng, chất lượng cao

Để phù hợp với điều kiện đặc thù của ruộng rươi, RUECO thử nghiệm nhiều giống lúa và chọn ra các loại có khả năng chịu mặn, kháng sâu bệnh tốt và có hương vị ngon, dinh dưỡng cao.

Ngay từ mùa đầu tiên, RUECO mang gạo thu hoạch từ ruộng rươi sang một triển lãm ở Nhật Bản. Khi chị Oanh nấu cơm mời khách thử, người quản lý ngành hàng đã rất ấn tượng và gọi những người khác đến để cùng thưởng thức loại gạo này.  

Sau nhiều năm thử nghiệm, ST25, ngọc nương chín, nếp vàng, tím thảo dược là những giống lúa thường được canh tác trên ruộng rươi.

Kỹ thuật canh tác đặc biệt cho ruộng rươi

Ruộng rươi không thể áp dụng cách canh tác đại trà. Từng chi tiết đều được điều chỉnh để phù hợp với đặc tính sinh học của rươi.

Khi cấy lúa, các khóm mạ được cấy thưa hơn so với ruộng thường, giúp đất thoáng mát, tạo điều kiện cho rươi phát triển.

Các ruộng lúa không bón lân, đạm và không sử dụng các loại hóa chất, thuốc trừ sâu. Thay vào đó, sử dụng các loại phân bón tự nhiên như phân ủ từ rơm rạ, trấu, các loại phân bò, lợn… 

Sau mỗi vụ thu hoạch, nông dân cày bừa, đánh luống để đất lên cao, xuống thấp tự nhiên, tạo độ tơi xốp cho rươi phát triển. Những vùng đất mục, tơi xốp nhiều mùn là nơi rươi sinh sôi nhiều nhất.

Bác Nguyễn Thế Phong, hộ nông dân liên kết với RUECO từ năm 2017, chia sẻ rằng: “Đặc biệt con rươi, con cáy nếu nước bẩn thì không có”.

Trên thực tế, gia đình bác từng thử nghiệm 3 mảnh ruộng rươi cùng các kỹ sư Nhật Bản. Trong quá trình thử nghiệm, việc bón phân đều đặn giúp tăng năng suất lúa, đất bùn trở nên đen đặc, tốt cho lúa nhưng lại khiến rươi biến mất. Phải mất ba năm sau khi ngừng canh tác như vậy, rươi mới xuất hiện lại. 

Chính nhờ thử nghiệm này, bác Phong càng tin tưởng vào mô hình lúa rươi thuận tự nhiên của RUECO, lúa không bón phân hóa học, nước mới sạch để rươi phát triển.

Thu hoạch hai mùa: mùa lúa và mùa rươi

Lúa sẽ được thu hoạch vào cuối tháng 6. Quá trình thu hoạch lúa diễn ra thủ công để đảm bảo không ảnh hưởng đến môi trường sống của rươi. Lúa được xay xát thủ công, bởi vì không phun thuốc nên có nhiều loại ốc bám vào cổ bông lúa.

Mỗi cân thóc chỉ cho ra khoảng 6 lạng gạo, thấp hơn lúa thường, nhưng đổi lại là gạo sạch, được kiểm định hàng năm.

Sau mùa lúa, đất được nghỉ ngơi. Người nông dân lại tất bật chuẩn bị cho mùa thu hoạch rươi.

“Tháng chín đôi mươi, tháng mười mùng năm”, cao điểm thu hoạch rươi rơi vào khoảng cuối tháng 9 đến tháng 11. Theo bác Phong chia sẻ người dân thường lấy rươi vào ban đêm tháng 8-9, còn tháng 10-11 thì thu vào ban ngày.

Lợi ích kinh tế gấp đôi từ ruộng lúa – rươi

Theo chia sẻ của chị Oanh, mô hình này giúp nâng gấp đôi hiệu quả kinh tế so với canh tác thông thường.

Mặc dù lúa trong ruộng rươi năng suất không cao, khoảng 2 tạ/vụ nhưng giá trị dinh dưỡng và chất lượng gạo vượt trội. Khách hàng nhận xét gạo của vùng rươi có vị ngọt và đậm hơn. Điều này là bởi gạo được hấp thụ dinh dưỡng từ lớp bùn giàu mùn và vi sinh vật tự nhiên.

Trong khi đó, rươi đem lại nguồn lợi lớn. Rươi trưởng thành dài 30-40cm, nằm cách mặt đất 25-30 cm. Giá trị dinh dưỡng của rươi rất cao, lượng sắt gấp đôi thịt bò, canxi gấp 10 lần cá hồi, đồng thời giàu photpho và lipid.

Rươi được chế biến đa dạng thành các sản phẩm như chả rươi, nem rươi, rươi ủ trấu… Các món ăn này đều được RUECO chế biến đảm bảo tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Thách thức trong phát triển mô hình ruộng rươi

Chị Oanh chia sẻ khó khăn ban đầu là thuyết phục chuyển đổi giống lúa, RUECO đã cam kết mua lại sản phẩm với giá cao để tạo niềm tin với bà con. Nhiều hộ dân vẫn băn khoăn vì cách canh tác này có năng suất thấp hơn lúa thường. Song nhờ đầu ra ổn định, rươi cũng to hơn so với trước, mô hình dần được chấp nhận.

Trong quá trình canh tác, mọi hóa chất đều bị loại bỏ. Nếu lúa bị sâu bệnh, tuyệt đối không được can thiệp. Bởi chỉ một lần phun thuốc cũng đủ làm ô nhiễm môi trường sống của rươi. Chính vì thế có những vụ mùa, sản lượng thu hoạch lúa rất ít.

Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu khiến độ mặn của nước thay đổi thất thường, ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng của rươi. Nhưng thay vì can thiệp nhân tạo, RUECO chọn cách thích ứng dần bằng kinh nghiệm bản địa và theo dõi thủy văn tự nhiên.

Hướng tới giá trị “ngon thật chất”

Mô hình lúa – rươi không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là cách RUECO đồng hành với người nông dân, giúp họ làm nông bền vững, có thu nhập ổn định.

Từ năm 2017 đến nay, RUECO đã gắn bó cùng bà con, chia sẻ kiến thức canh tác, cung cấp giống, hỗ trợ thu hoạch và tiêu thụ sản phẩm. Đến thời điểm hiện tại, điều mà RUECO mong muốn nhất đó là lan tỏa giá trị “ngon thật chất”.

Thông điệp “ngon thật chất” của RUECO không chỉ nằm ở hạt gạo hay con rươi, mà còn ở cách họ chọn tôn trọng tự nhiên, phát triển nông nghiệp sạch.

Đồng hành với RUECO cũng như bà con nông dân từ những ngày đầu tiên triển khai mô hình lúa rươi, hệ thống bác Tôm tin tưởng vào giá trị thuận tự nhiên, ngon thật chất mà mô hình hướng tới. Chính nhờ những sự tử tế ấy, các sản phẩm nông sản sạch đã được đem đến tay người tiêu dùng, để mỗi bữa ăn không chỉ ngon, giàu dinh dưỡng mà còn an toàn với sức khỏe.

Các sản phẩm Rueco như: Cá mòi kho, thạch đen, chả rươi, rươi kho, chè bưởi, gạo lứt tím,… được phân phối tại hệ thống Bác Tôm & Farms.

—————–
Hệ Thống Bác Tôm & Farms – Natural & Organic
Nhắn tin đặt hàng: Tại đây
Hotline: 0911008006
Fanpage: Bác Tôm