Hành trình đến với Người Giữ Rừng – khởi nghiệp xanh từ rừng ngập mặn

Người Giữ Rừng giữ rừng ngập mặn, khai thác tôm cá thủ công thuận tự nhiên tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng.

Câu chuyện khởi nguồn: Vì sao có Người Giữ Rừng?

Trước năm 2014, phong trào nuôi tôm công nghiệp ở Bến Tre phát triển mạnh mẽ. Người dân ồ ạt phá rừng ngập mặn để đào ao nuôi tôm. Lợi nhuận ban đầu có thể lớn, nhưng kéo theo hệ quả môi trường bị tàn phá, đất đai suy kiệt, tôm cá chết hàng loạt, đời sống người dân không ổn định.

Trong bối cảnh đó, vợ chồng anh Vàng chị Hiện đã chọn một con đường rất khác. Họ không phá rừng ngập mặn để nuôi tôm công nghiệp, mà quyết tâm giữ rừng và tìm cách sống với rừng.

Từ những năm trước 2016, anh Vàng đã gắn bó với nhiều tổ chức phi chính phủ, làm các dự án cộng đồng. Chính trong những chuyến đi ấy, anh nhận ra: rừng ngập mặn rất giàu tài nguyên, nhưng chưa ai tìm ra cách khai thác bền vững để vừa giữ được rừng, vừa tạo thu nhập cho người dân.

Năm 2016, dự án “Kinh doanh với Người Giữ Rừng” của anh chị đã đạt giải Ba trong cuộc thi Khởi nghiệp thanh niên nông thôn. Đây là bước ngoặt quan trọng của dự án Người Giữ Rừng.

Phương châm: Dùng đòn bẩy kinh tế để giữ rừng

Người Giữ Rừng chọn một con đường dùng kinh tế để bảo vệ rừng. Điều này có nghĩa là nếu rừng mang lại thu nhập, người dân sẽ càng có lý do để giữ rừng. Và thực tế đã chứng minh, cách làm ấy đúng.

Ban đầu người dân chỉ quan tâm đến lợi ích ngắn hạn, nghĩ rằng muốn giàu thì phải phá rừng để nuôi tôm công nghiệp. Nhưng nhờ Người Giữ Rừng, họ thấy được giá trị thật sự của rừng. Bởi khi rừng được giữ, sản lượng tôm cá tự nhiên tăng lên và được Người Giữ Rừng thu mua với giá cao, đảm bảo đầu ra. Nhờ vậy, bà con hiểu rằng giữ rừng không chỉ tốt cho môi trường, mà còn chính là kế sinh nhai của mình.

Trong những năm đầu, Người Giữ Rừng tập trung vào các hoạt động: kết nối nguồn thực phẩm sạch từ rừng với người tiêu dùng, tìm đầu ra cho nông sản để người dân yên tâm sản xuất, tham gia chế biến các sản phẩm từ rừng ngập mặn như tôm khô, cá một nắng…

Bốn lĩnh vực chính của Người Giữ Rừng

Sau gần 10 năm phát triển, Người Giữ Rừng đã mở rộng hoạt động với 4 lĩnh vực cốt lõi:

1. Nuôi trồng thủy sản sinh thái dưới tán rừng

Tôm cá được thả giống nhưng không cho ăn công nghiệp. Các loại thủy sản tự lớn lên từ nguồn thức ăn tự nhiên trong hệ sinh thái rừng ngập mặn. Cách làm này vừa bảo vệ đa dạng sinh học, vừa tạo ra tôm cá chắc thịt, ngọt tự nhiên.

2. Khai thác và chế biến đặc sản

Hai phương pháp đánh bắt thủy sản chính được áp dụng tại Người Giữ Rừng bao gồm dùng xổ cống (vào những ngày con nước – thủy triều lên xuống rõ rệt), đặt 12 cửa ngục (vào những ngày không có con nước, khoảng 10 ngày trong tháng). 

Phương pháp xổ cống dựa theo sự chênh lệch mực nước theo thủy triều: khi nước rút, người dân mở cống để dòng chảy dồn cá tôm ra ngoài và dùng lưới hoặc bẫy chắn để thu bắt. Trong khi đó, phương pháp đặt 12 cửa ngục tận dụng tập tính di chuyển tự nhiên của thủy sản trong những ngày nước đứng, cá tôm chui vào các bẫy được đặt dọc theo các lạch nhỏ.

Điểm chung của cả hai phương pháp đánh bắt này là tận dụng quy luật tự nhiên của thủy triều và tập tính di chuyển của thủy sản, không dùng hóa chất, không xung điện, không phá rừng ngập mặn.

Từ nguồn thủy sản và đặc sản rừng, Người Giữ Rừng cùng người dân đã chế biến thành nhiều sản phẩm mang hương vị địa phương, đảm bảo yếu tố an toàn, chất lượng. Mỗi gói tôm khô, cá một nắng hay chai nước mắm tôm đều được chắt chiu từ tinh túy của thiên nhiên.

3. Nhà hàng sinh thái

Khách đến với Người Giữ Rừng được thưởng thức các món ăn từ rừng ngập mặn, được chế biến theo phong cách miền Tây dân dã.

4. Du lịch sinh thái

Du khách được trải nghiệm đánh bắt tôm cá, tự tay trồng cây rừng ngập mặn, nghỉ ngơi tại bungalow bên rừng, ăn uống ở nhà hàng sinh thái, mua các đặc sản về làm quà.

Chỉ trong vòng 4 năm, mảng du lịch của Người Giữ Rừng đã được vinh danh trong Top 50 điểm đến hấp dẫn nhất TP.HCM và 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. 

Vượt khó khăn, giữ vững giá trị cốt lõi

Trong quá trình hoạt động, Người Giữ Rừng cũng đối mặt với nhiều thử thách. 

Nếu như trong giai đoạn đầu, thị trường chưa biết đến sản phẩm, đầu ra bấp bênh thì ở giai đoạn sau khi mở rộng, mô hình lại gặp các thách thức về quản lý, vận hành. 

Tuy vậy, dù trong giai đoạn khó khăn, Người Giữ Rừng vẫn luôn lạc quan, tìm kiếm các giải pháp phù hợp. Trong giai đoạn dịch Covid-19, Người Giữ Rừng vẫn tìm cách đưa đặc sản rừng ngập mặn đến thành phố, thông qua những chuyến xe luồng xanh có QR code.

Đến thời điểm hiện tại, Người Giữ Rừng vẫn kiên định với hai giá trị cốt lõi: bảo vệ hệ sinh thái và tạo sinh kế cho người dân.

Bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn cho thế hệ hiện tại và mai sau. Từ việc giữ rừng chính là tạo thêm thu nhập cho người dân địa phương, đẩy mạnh nuôi trồng khai thác thủy sản thuận tự nhiên và an toàn, phát triển du lịch cộng đồng…

Nếu chúng ta trân trọng những giá trị của tự nhiên, biết cách sống dung hòa với thiên nhiên, chính chúng ta cũng sẽ nhận được những món quà từ thiên nhiên. 

Người Giữ Rừng và Bác Tôm – những người bạn đồng hành

Trong chuyến đi tham quan Người Giữ Rừng, đội ngũ Bác Tôm có cơ hội cùng chị Hiện – Co-founder của Người Giữ Rừng cùng các nhân viên đánh bắt thủy sản tại đầm bằng cách đặt 12 cửa ngục và xổ cống. 

Mặc dù ngày hôm đó không thu hoạch được cá tôm nhưng chị Hiện vẫn rất vui vẻ chia sẻ rằng: “Mẹ Thiên nhiên cho cái gì thì chúng ta nhận cái đấy”. Đây cũng chính là tinh thần thuận tự nhiên, biết ơn mà cả Người Giữ Rừng và Bác Tôm đều theo đuổi.

Gắn bó với Người Giữ Rừng từ năm 2017 cho đến thời điểm hiện tại, giữa Bác Tôm và Người Giữ Rừng có sợi dây kết nối chặt chẽ. Đó chính là chung các giá trị và niềm tin: cùng kết nối thị trường cho nông dân, cùng tôn trọng tự nhiên, cùng tin vào sự phát triển bền vững, dù con đường này nhiều gian khó hơn.

Người Giữ Rừng chọn giữ rừng ngập mặn, sống cùng rừng và khai thác những gì thiên nhiên ban tặng một cách bền vững. Người Giữ Rừng đánh bắt thủy sản theo phương thức thuận tự nhiên, tận dụng quy luật về thủy triều, tập tính của sinh vật.  Bác Tôm cũng vậy, chúng tôi chọn gắn bó với nông dân, làm nông nghiệp thuận tự nhiên dù con đường này gian nan, đòi hỏi sự kiên trì gấp nhiều lần.

Bởi thế, với chúng tôi, Người Giữ Rừng không chỉ là một mô hình khởi nghiệp xanh đáng học hỏi, mà còn là người bạn đồng hành trên con đường dài giữ gìn sự trong lành của tự nhiên.

Các sản phẩm hải sản Nguười Giữ Rừng: Tôm he nõn, tôm sú nõn, cá dứa một nắng, tô khô sinh thái… được phân phối tại hệ thống Bác Tôm & Farms.

—————–
Hệ Thống Bác Tôm & Farms – Natural & Organic
Nhắn tin đặt hàng: Tại đây
Hotline: 0911008006
Fanpage: Bác Tôm