Trải nghiệm hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy

Đội ngũ Bác Tôm đã có chuyến farmtour đến với VQG Xuân Thủy, tham quan HXT Khang Tường – một trong những cơ sở chế biến thủy sản từ rừng ngập mặn, đồng thời phát triển du lịch sinh thái.

Vườn Quốc gia Xuân Thủy – lá phổi xanh ven biển

Nằm ở cửa sông Hồng, thuộc tỉnh Nam Định (nay là Ninh Bình), Vườn Quốc gia Xuân Thủy là khu Ramsar đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam Á – vùng đất ngập nước được công nhận có tầm quan trọng quốc tế.

Trên diện tích hơn 7.100 ha, hệ sinh thái rừng ngập mặn nơi đây không chỉ là nơi cư trú của nhiều loài chim quý hiếm mà còn là môi trường sống lý tưởng của nhiều loài thủy sản như tôm, cua, cá, ngao, sò…

Các rừng sú, vẹt, bần chua đóng vai trò như “lá phổi xanh”, giúp lọc không khí và bảo vệ đất liền. Theo các chuyên gia, rừng ngập mặn cung cấp và lọc oxy gấp 5 lần so với rừng trên cạn, đồng thời có khả năng dự trữ cacbon vượt trội, góp phần giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Những tán rừng sú vẹt còn có tác dụng lọc nước, giữ lại trầm tích, chống xói mòn và xâm nhập mặn. Đây là một “tấm khiên” tự nhiên bảo vệ đất nông nghiệp ven biển.

 

Trở về với rừng ngập mặn

Chị Doãn Thị Thoa – CEO của HXT Khang Tường là một người con Nam Định. Trước năm 2017, chị làm việc tại một công ty thiết bị y tế của Đức tại Hà Nội.

Đến năm 2017, chị về quê nghỉ thai sản. Vào thời điểm đó, một cơn bão lớn đã gây ra hậu quả nặng nề đối với những hộ dân đánh bắt thủy sản như gia đình chị Thoa. Chưa đến vụ nhưng vì mưa to, sóng lớn nên tôm ồ ạt sa lưới, kể cả những con tôm còn nhỏ. Tôm nhiều nhưng lại mất giá và tiếp cận được ít khách hàng.

Thấy vậy chị Thoa đã tìm cách khác để bán tôm. Chị hấp tôm ngay tại đầm hoặc sơ chế tôm sống, sau đó bóc nõn, cấp đông sâu, hút chân không để gửi đến các khách hàng ở thành phố. 

Khi nhận được ủng hộ của nhiều khách hàng, chị đầu tư thêm các trang thiết bị để bảo quản tôm tốt nhất có thể. 

Sau một năm, chị Thoa quyết định phát triển chế biến thủy sản từ những cánh rừng ngập mặn ở quê hương. Cơ sở kinh doanh Khang Tường được ra đời và sau này phát triển thành hợp tác xã.

Đánh bắt thủy sản thuận tự nhiên

Tại HTX Khang Tường, tôm cá được nuôi không kháng sinh, không thức ăn công nghiệp, chỉ ăn rong rêu, phù du tự nhiên.

Chị Thoa chia sẻ rằng thủy sản Xuân Thủy tươi ngon nhưng người dân lại chưa biết cách khai thác và phát triển. Nhiều người dân phá rừng ngập mặn để chuyển sang chăn nuôi công nghiệp. Tuy điều này đem lại lợi ích kinh tế nhanh chóng song về lâu dài sẽ phá vỡ sự cân bằng sinh thái, hủy hoại môi trường sống tự nhiên của thực vật, động vật trong rừng ngập mặn.

Tôm, cua, cá thực chất sống dưới những tán rễ của cây sú, cây vẹt trong rừng. Vì vậy, phải giữ rừng mới có thể phát triển kinh tế. Hiểu được điều đó, chị Thoa chọn khai thác thủy sản thuận tự nhiên trong rừng ngập mặn. 

Việc đánh bắt cũng dựa vào quy luật tự nhiên. Mỗi tháng, Xuân Thủy có hai kỳ con nước lớn vào đầu tháng và ngày rằm. Lúc này, tôm cá lại theo nước từ sâu trong rừng sú vẹt ra đầm, tạo nên chu trình sinh thái tự nhiên, bền vững.

Có những ngày, vào khoảng 8 giờ tối, khi thủy triều xuống, HTX Khang Tường mới bắt đầu đánh bắt tôm. Sau khi kéo lưới, họ phân loại tôm sú, tôm he, tôm rảo. Tôm rảo ở Xuân Thủy có vỏ mỏng và vị ngọt hơn so với nhiều vùng khác.

Nếu bắt được tôm nhỏ, người dân thả lại về đầm để chúng tiếp tục sinh trưởng. 

Mở rộng những cánh rừng ngập mặn

Khi còn là học sinh lớp 12, chị Thoa đã tham gia dự án trồng rừng ngập mặn của Đan Mạch. Lúc đó chị đã luôn băn khoăn vì sao người Đan Mạch xa xôi lại đến quê hương mình để trồng rừng. Mãi sau này khi quan sát qua hình ảnh vệ tinh chị mới thấy rằng rừng ngập mặn nhìn giống như một lá phổi xanh.

Điều này đã thôi thúc chị Thoa góp phần phủ xanh rừng ngập mặn quê hương. Mỗi cây sú, cây vẹt được trồng thêm không chỉ phủ xanh bãi triều mà còn nuôi dưỡng sự sống dưới mặt nước – nơi tôm, cua, cá sinh sôi theo cách tự nhiên nhất và cũng là nuôi những con người sống bên rừng.

Chị Thoa cũng chia sẻ rằng ngay từ trong giai đoạn đầu HTX Khang Tường và Bác Tôm đã có mối quan hệ rất lâu nay nhờ những quan điểm tương đồng thuận tự nhiên. Năm 2018, anh Chiến – CEO của Bác Tôm đã liên hệ hợp tác với HTX Khang Tường, hỗ trợ cơ sở về cách chế biến, bảo quản thủy sản, đồng thời cùng phủ xanh rừng ngập mặn.

Phát triển du lịch sinh thái rừng ngập mặn

Sau bão Yagi năm 2024, nhiều chòi canh trong HTX Khang Tường bị thổi bay. Tại VQG Xuân Thủy cũng chưa có không gian lưu trú cho du khách đến tham quan rừng ngập mặn nên chị Thoa đã quyết định xây dựng homestay An Eco. 

Homestay được thiết kế thân thiện với môi trường: giường làm từ tre, bàn chải đánh răng từ bã mía, sử dụng cốc thủy tinh và hạn chế tối đa đồ nhựa. Chị mong rằng du khách đến với VQG Xuân Thủy không chỉ để ngắm cảnh quan mà còn để hiểu, cảm nhận và trân trọng hệ sinh thái rừng ngập mặn.

An Eco cũng phát triển các hoạt động trải nghiệm như trồng cây rừng ngập mặn, quan sát quá trình đánh bắt tôm cá tự nhiên. Chị Thoa tin rằng mỗi người trồng một cái cây, nhiều người trồng sẽ thành rừng.

Trong tương lai, An Eco còn hướng tới việc mở rộng không gian văn hóa đọc – nơi du khách có thể vừa đọc sách vừa hòa mình với thiên nhiên.

Mô hình kinh tế xanh bền vững

Vườn Quốc gia Xuân Thủy là minh chứng sống động cho mô hình kinh tế xanh – phát triển hài hòa giữa bảo tồn và khai thác. 

Đối với những người dân quanh VQG Xuân Thủy, rừng ngập mặn không chỉ là môi trường sinh thái tự nhiên mà còn là nguồn kinh tế xanh cho các hộ dân. Như gia đình chị Thoa, phát triển chế biến thủy sản sạch, du lịch sinh thái rừng ngập mặn, như chị Thơ phát triển mật ong sú vẹt Xuân Thủy cùng rất nhiều hộ dân khác đang được rừng nuôi sống. 

Những người dân lựa chọn con đường khó hơn, không chạy theo năng suất ngắn hạn mà kiên trì với phương thức thuận tự nhiên, tôn trọng quy luật sinh trưởng của đất và nước. 

Chính sự bền bỉ của con người giúp hệ sinh thái rừng ngập mặn được bảo vệ, phát triển tự nhiên. Ngược lại, rừng phát triển, thủy sản cũng phát triển và đem lại nguồn lợi kinh tế cho con người. Đây là mối quan hệ cộng sinh, rừng và người cùng phát triển.

Lan tỏa những giá trị xanh

Đối với các du khách đến với VQG Xuân Thủy, mỗi giây phút được hòa mình vào thiên nhiên đều quý giá. Trải nghiệm farmtour tại VQG Xuân Thủy là cơ hội để mỗi người hiểu rõ hơn mối liên kết giữa con người và rừng ngập mặn.

Chị Oanh – Founder của RUECO – một trong những đối tác của Bác Tôm  tham gia chuyến farmtour chia sẻ rằng: “Trước đây mình đã từng nghĩ phải vào đến tận Cà Mau để được ngắm những cánh rừng ngập mặn. Nhưng khi đến VQG Xuân Thủy, mình đã thay đổi suy nghĩ. Trải nghiệm tại VQG Xuân Thủy rất mới mẻ và thú vị. Mình nghĩ rằng mình sẽ giới thiệu tới nhiều người bạn khác đến với VQG Xuân Thủy để trải nghiệm hệ sinh thái rừng ngập mặn này”.

Chị Minh Thùy của Báo Thanh niên cũng rất ấn tượng bởi sự hiếu khách của người dân xung quanh VQG Xuân Thủy cũng như các hoạt động của An Eco homestay: “Mình đã được trải nghiệm thú vị với những bạn tôm sinh thái, hoàn toàn lớn lên do trời nuôi đất nuôi…Cùng với đó, mình được gặp gỡ những gia đình khác rất thân thiện cũng đến trải nghiệm An Eco homestay HTX Khanh Tường”.

Hệ thống Bác Tôm, với vai trò là đối tác của HXT Khang Tường, đã nhiều năm đồng hành với bà con trong hành trình lan tỏa những sản phẩm thủy sản từ rừng ngập mặn đến tay người tiêu dùng. Đồng thời, Bác Tôm cùng những người dân địa phương tăng cường phủ xanh, bảo vệ rừng. 

Mỗi cây sú, cây vẹt được trồng là một phần của “lá phổi” mới cho Trái Đất. Mỗi sản phẩm được sản xuất từ mô hình thuận tự nhiên là một lựa chọn hướng tới tương lai xanh hơn.

Hy vọng rằng hành trình xanh ấy của HTX Khang Tường, VQG Xuân Thủy cùng Bác Tôm sẽ tiếp tục nhận được sự đồng hành của người tiêu dùng!

Các sản phẩm Vườn quốc gia Xuân Thủy như: Tôm rảo, tôm he rừng, tôm sú rừng, tép biển khô,… được phân phối tại hệ thống Bác Tôm & Farms.

—————–
Hệ Thống Bác Tôm & Farms – Natural & Organic
Nhắn tin đặt hàng: Tại đây
Hotline: 0911008006
Fanpage: Bác Tôm