Cùng kỹ sư Trần Xuân Quang thăm farm cam canh Mộc Châu 8 năm tuổi

Theo chân kỹ sư Trần Xuân Quang, đội ngũ Bác Tôm đã hiểu thêm về quy trình canh tác cam canh Mộc Châu tại vườn của anh Sơn – nơi từng quả cam được chăm chút tỉ mỉ.

Vườn cam canh giữa thung lũng Nà Ka

Giữa thung lũng Nà Ka, Mộc Châu đầy nắng và gió, vườn cam canh của gia đình anh Sơn nổi bật bởi sắc cam của quả chín đầu mùa. Với diện tích gần 2ha, những hàng cây cam canh được trồng thẳng tắp.

Anh Sơn – chủ vườn là một người con của Mộc Châu. Sau 11 năm học tập và làm việc ở Hà Nội, anh đã về quê phát triển các vườn cây ăn quả của gia đình và trải nghiệm du lịch vườn mận. Anh Sơn đã về Mộc Châu được 8 năm và đây cũng là khoảng thời gian anh bắt đầu canh tác cam canh. 

Trước đây, vườn cam canh vốn là nương chè. Những gốc cam canh đầu tiên được đưa từ Hưng Yên và Bắc Giang. Sau khi trồng thử nghiệm, bà con Mộc Châu nhận thấy cam canh đem lại năng suất tốt nên đã nhân rộng canh tác. 

Anh Sơn chia sẻ rằng khí hậu và thổ nhưỡng của vùng cao nguyên rất hợp với cam canh. Đất đỏ bazan giàu dinh dưỡng, thoáng khí giúp cây cam phát triển tốt. 

Về khí hậu, Mộc Châu có sự chênh lệch lớn giữa ngày và đêm: ban ngày nắng hanh, ban đêm trời rét. Sự khác biệt nhiệt độ này lại rất hợp với cam canh, giúp tích đường nhanh và tạo độ ngọt tự nhiên. Bên cạnh đó, nơi đây có độ cao 1200m so với mực nước biển nên thời tiết mùa đông sẽ lạnh sớm hơn giúp cam chín và ngọt hơn. 

Chính nhờ những yếu tố này, cam canh tại Mộc Châu có thời gian thu hoạch sớm hơn so với các địa phương khác. Hiện tại, vườn cam của anh Sơn đã chín được 50-60%.

Cam canh – giống cây “khó tính”

Mặc dù cam canh hợp với khí hậu, thổ nhưỡng của Mộc Châu song quy trình canh tác cũng không dễ dàng. Anh Sơn chia sẻ rằng cây cam canh là giống cây “khó tính”.

Trong năm đầu tiên canh tác, gia đình anh Sơn đã cuốc gốc cây cũ lên (cây mận, cây chè), đảo đất để đất được tơi xốp và thoáng khí. Việc này giúp hạn chế nấm mốc, giúp rễ dễ phát triển hơn. Sau đó, vôi được rắc để khử khuẩn, và đất được phơi tự nhiên trong 2-3 tháng dưới nắng. Giai đoạn này tuy mất thời gian nhưng là cách giúp đất được nuôi dưỡng.

Xuyên suốt quá trình sinh trưởng gần 1 năm của cây cam canh, gia đình anh Sơn hàng ngày tỉ mỉ quan sát, theo dõi tình trạng cây và kịp thời đưa ra các phương án xử lý. Kể từ khi trồng cây con, sau 4 năm mới có thể thu hoạch lứa đầu. 

Vườn cam của anh Sơn “thu hoạch 1 năm, nghỉ 1 năm để cây nghỉ”. Dù chậm nhưng bù lại, quả cam thu được ngọt thanh và chất lượng đồng đều. Đến nay, các gốc cam hiện đều đã vào độ khoảng 8 năm tuổi. Đây là độ tuổi cây đã trưởng thành, cho quả ổn định hơn.

Đất đỏ bazan tơi xốp, phù hợp với cam canh

Cả đoàn cùng anh Sơn – chủ vườn và kỹ sư thực địa Trần Xuân Quang dạo quanh vườn cam. Điều đầu tiên anh Quang để ý chính là đất bazan tơi xốp trong vườn. 

Theo kinh nghiệm của anh Quang: “Khi đến vườn, trước tiên nhìn thảm cỏ, nhìn đất để biết xem đất có được chăm sóc tốt không. Ở đây cỏ xanh tốt, đất ùn ùn chứng tỏ có nhiều giun ở trong đất. Đất có nhiều giun đất cho thấy môi trường đất tốt, tơi xốp, tạo điều kiện tốt nhất cho bộ rễ cây hấp thu dinh dưỡng”. 

Không chỉ giàu dinh dưỡng, đất đỏ bazan đặc biệt phù hợp với cam canh nhờ sự thoáng khí. Anh Sơn chia sẻ rằng: “So với đất đen, đất đỏ phù hợp với giống cam canh hơn. Đất đỏ thoáng nước, hạn chế ngập úng, tạo rễ phát triển tốt. Trong khi đó đất đen hay ngập úng, mùa mưa khó thoát nước, mùa khô nhanh khô”.

Dưỡng đất với phân hữu cơ

Anh Sơn tâm niệm rằng muốn canh tác bền vững, nhất định phải dưỡng đất. Theo định kỳ, gia đình anh Sơn làm đất, lót phân vi sinh, kết hợp phân bò sữa hoai mục để dưỡng đất. 

Phân bò phải được ủ hố ít nhất 3 tháng, rắc men vi sinh để khử nấm, phủ bạt kín để phân hoai đều. Sau đó mới đảo phân cùng đất để tạo độ mùn, giúp đất giàu dưỡng chất.

Đây cũng là lý do cỏ trong vườn cam canh xanh tốt, đất tơi mềm, giun đất nhiều.

Quy trình chăm sóc cam tỉ mỉ

Chăm cam canh không đơn giản. Đây là giống cây mẫn cảm, cần theo dõi sát từ khi ra hoa đến khi thu quả.

Các kĩ sư trong vườn thường xuyên kiểm tra đất, nước và từng thành phần của cây để điều chỉnh kịp thời.

Nghỉ sau thu hoạch một tháng
Anh Sơn chia sẻ khoảng thời gian một tháng này chính là kỳ nghỉ để cây hồi sức. Đây là lúc tỉa cành, dọn cỏ và vệ sinh gốc cây. Đồng thời, dưỡng đất bằng phân bón hữu cơ.

Siết gốc khi đậu quả
Sau khi cây ra hoa và bắt đầu đậu quả, các kỹ sư sẽ thực hiện kỹ thuật “siết gốc”. Kỹ sư dùng dao rạch nhẹ quanh gốc để cây tạm thời không hút thêm nước và dinh dưỡng, giúp cây tập trung phát triển quả, không bị rụng trái.

Tưới nước đều đặn
Sau khi đậu quả, cây được tưới 3 ngày/lần. Nguồn nước tưới cho vườn được lấy từ giếng khoan sâu 100m, có hệ thống lọc và kéo dây tưới khoa học, đảm bảo cây nhận đủ nước mà không làm đất bị bí hoặc úng.

Xử lý sâu bệnh

Giai đoạn này, quả còn non nên dễ bị sâu bệnh như trĩ hay nhện đỏ. Để xử lý các sâu bệnh, vườn của anh Sơn dùng các chế phẩm theo tiêu chuẩn VietGAP. Quá trình phun chế phẩm cách ly tối thiểu 15 ngày trước khi thu hoạch.

Bón phân hữu cơ
Khi quả bắt đầu lớn, tùy vào thể trạng của từng cây, mỗi cây sẽ được bón từ 1 – 3 lạng phân hữu cơ dạng viên nén. Đa số phân bón được sử dụng tại vườn cam canh là phân bón hữu cơ nhập khẩu, đạt tiêu chuẩn an toàn.

Tạo tán và buộc cành
Khi cây cam đã ra quả, gia đình anh Sơn sẽ chống cột cho mỗi cây. Cột cây làm bằng tre, được dựng từ gốc cây đến ngọn cây, gồm nhiều sợi dây buộc. 

Cột chống giúp tạo tán cây thông thoáng, làm giảm nấm bệnh của cây cam. Đặc biệt, cam là loại quả dễ bị hỏng nếu dính nước nhiều. Nhờ các dây cột, vào mùa mưa, tán cây thoáng, không đọng lại nước, tránh để quả bị úng nước.

Bên cạnh đó, cột chống giúp mỗi quả cam được “tắm nắng”, tạo nên vị ngọt thanh tự nhiên. 

Thu hoạch cam đúng mùa, đủ chín

Mỗi năm chỉ có một mùa cam canh. Cam được thu hoạch vào khoảng tháng 10 – 11 âm lịch, đôi khi kéo dài sang đầu tháng Chạp tùy thời tiết. 

Để cam đạt độ chín hoàn hảo, quả phải đủ nắng nên thời điểm thu hái luôn được cân nhắc kỹ. Tuy cùng một cây nhưng mỗi quả cam lại được thu hoạch vào các thời điểm khác nhau vì độ chín không giống nhau hoàn toàn.

Cam được thu hoạch trong ngày. Mỗi chùm đều được cắt kèm cuống và lá, vừa để bảo vệ cuống, vừa giúp nhận diện cam tươi mới khi phân loại.

Cam đường canh Mộc Châu có vị ngọt nhanh, mùi thơm nhẹ và dễ bóc. Khi đạt độ chín vừa phải, quả cam ngọt, không hậu vị đắng.

Quả cam càng nhỏ, vị càng đậm đà

Sau khi thu hoạch, cam được phân loại theo kích thước. Anh Sơn chia sẻ về cách phân loại cam canh:

– Bi tịt: quả nhỏ, 1kg thường từ 15 quả trở lên. Đây là loại cam được Bác Tôm phân phối trong hệ thống.

– Bi đầu: loại quả nhỏ, nhưng to hơn bi tịt, 13-15 quả/kg

– Vai: loại quả lớn hơn bi đầu lớn hơn một chút

– Vồ: loại quả to nhất, dễ dàng nhận biết khi, quả thường khô hơn

Cả đoàn có cơ hội được thưởng thức những quả cam canh chín ngọt đầu mùa tại vườn của anh Sơn. Những quả cam ngon nhất thường là quả nhỏ (bi tịt), mọc đơn lẻ, vỏ mỏng và cầm chắc tay.

Cam canh Mộc Châu có vỏ mỏng, sau khi thu hoạch nên ăn sớm để đảm bảo độ tươi và vị ngon của cam. Nếu bảo quản trong tủ mát, nên bọc kín để vỏ không bị khô, vì khi vỏ khô rất khó bóc, vỏ sẽ bị bể.

Phát triển nông nghiệp bền vững, thuận tự nhiên

Chuyến đi cùng kỹ sư Trần Xuân Quang tới vườn cam của anh Sơn giúp cả đoàn cảm nhận rõ hơn về tinh thần của người làm nông tử tế. Đó là sự kiên trì, tỉ mỉ và tôn trọng tự nhiên.

Nhìn những gốc cam khỏe mạnh, những tán lá xanh và lớp đất bazan mềm xốp, có thể thấy rõ anh Sơn đang xây dựng một mô hình nông nghiệp minh bạch và bền vững – điều mà Bác Tôm luôn trân trọng.

Vườn cam không chỉ cho quả ngon mà còn giữ gìn được chất đất. Anh Sơn tâm sự rằng vườn rất trân trọng sự tin tưởng của người tiêu dùng và hệ thống Bác Tôm. Đây chính là động lực để anh tiếp tục phát triển nông nghiệp sạch bền vững, vừa gìn giữ đất đai, vừa tạo ra những trái cam sạch cho người tiêu dùng. 

Hệ thống Bác Tôm cũng tin tưởng rằng với sự đồng hành của các nông trại như gia đình anh Sơn, hành trình kết nối nông sản sạch đến với người tiêu dùng Việt sẽ ngày càng vững mạnh.

Hiện tại, cam canh Mộc Châu đang được phân phối tại hệ thống cửa hàng của Bác Tôm.

—————–
Hệ Thống Bác Tôm & Farms – Natural & Organic
Nhắn tin đặt hàng: Tại đây
Hotline: 0911008006
Fanpage: Bác Tôm